در تاریخ ۳ آبان ۱۴۰۴، معاونت بانک مرکزی ایران اعلام کرد که سهم ابزارهای تامین مالی زنجیره ای (SCF) در تامین نقدینگی تولیدکنندگان نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد رشد داشته است. این افزایش چشمگیر نشان میدهد که مدلهای نوین تامین مالی، بهویژه در بخش تولید، در حال تبدیلشدن به یکی از محورهای اصلی سیاست مالی کشور هستند.
توسعه ابزارهای نوین تامین مالی؛ از اوراق گام تا فاکتورینگ معکوس
بر اساس این گزارش، رشد اخیر بیش از هر چیز ناشی از گسترش زیرساختهای دیجیتال و استقبال بنگاههای کوچک و متوسط از ابزارهایی مانند:
- اوراق گام
- فاکتورینگ معکوس
- برات الکترونیکی
- پلتفرمهای دیجیتال SCF
است. این ابزارها به تولیدکنندگان امکان میدهند که بدون اتکا به تسهیلات بانکی سنتی، سرمایه در گردش موردنیاز خود را از طریق زنجیره تأمین تأمین کنند.
نقش بانکهای عامل در توسعه SCF
طبق گزارش منتشرشده توسط ایبنا، بانکهای عامل از جمله بانک تجارت، بانک ملی و بانک صنعت و معدن با راهاندازی پلتفرمهای داخلی مدیریت زنجیره تأمین مالی توانستهاند فرآیند تخصیص اعتبار را از حالت دستی و مبتنی بر وثیقه، به مدلهای دادهمحور ارتقا دهند.
در این مدلها، اعتبارسنجی بر اساس دادههای واقعی زنجیره تأمین انجام میشود؛ یعنی رفتار پرداخت، گردش کالا، فاکتورهای معتبر و تعاملات واقعی بین خریدار و تأمینکننده.
این تحول موجب شده است که:
- نیاز به خلق نقدینگی جدید کاهش یابد
- سرعت گردش سرمایه افزایش پیدا کند
- ریسک نکول و عدم بازپرداخت کمتر شود
- جریان مالی در زنجیره تولید روانتر شود
تأکید بانک مرکزی بر نقش SCF در کنترل تورم و کاهش ریسک
در نشست خبری امروز، رئیس کل بانک مرکزی بار دیگر بر اهمیت تأمین مالی زنجیرهای تأکید کرد و گفت:
«تأمین مالی زنجیرهای نهتنها یکی از ابزارهای مؤثر برای کنترل تورم است، بلکه میتواند به شفافسازی روابط مالی و کاهش ریسک نکول در اقتصاد کمک کند.»
بهگفته او، گسترش این ابزارها میتواند وابستگی بنگاهها به تسهیلات سنتی پرریسک را کاهش داده و منابع مالی را به سمت تولید واقعی هدایت کند.
آینده تأمین مالی زنجیرهای در اقتصاد ایران
کارشناسان اقتصادی معتقدند که با توجه به رشد پایدار SCF و توسعه ابزارهایی مانند گام و برات الکترونیکی، تأمین مالی زنجیرهای میتواند به یکی از ارکان اصلی سیاستگذاری پولی ایران در سالهای آینده تبدیل شود.
این روند، بهویژه برای بنگاههای کوچک و متوسط، فرصت مهمی برای بهبود نقدینگی و افزایش توان تولید محسوب میشود.
