جایگاه تامین مالی زنجیره تامین در اقتصاد ایران
تامین مالی زنجیره تامین طی سالهای اخیر در ایران از یک مفهوم جدید به یک ابزار سیاستگذاری جدی تبدیل شده است. در شرایطی که بنگاهها با چالشهایی مانند کمبود نقدینگی، نوسانات اقتصادی و دشواری دسترسی به تسهیلات بانکی مواجهاند، SCF بهعنوان یک راهکار موثر برای مدیریت نقدینگی و کاهش ریسک شناخته میشود.
بانک مرکزی، وزارت صمت و شبکه بانکی کشور در چند سال اخیر سیاستهای گستردهای برای توسعه SCF اجرا کردهاند.
رشد چشمگیر ابزارهای SCF در ایران
طبق گزارشهای رسمی، سهم ابزارهای تامین مالی زنجیرهای در ایران سالبهسال افزایش یافته است. ابزارهایی مانند:
- اوراق گام
- فاکتورینگ
- فاکتورینگ معکوس
- برات الکترونیکی
در حال تبدیل شدن به بخش مهمی از تامین نقدینگی تولیدکنندگان هستند.
بانکهای بزرگ کشور—از جمله بانک تجارت، بانک ملی، بانک سپه، بانک صادرات و بانک صنعت و معدن—پلتفرمهای اختصاصی SCF ایجاد کردهاند تا فرآیند تخصیص اعتبار را بر اساس دادههای واقعی زنجیره تامین انجام دهند.
فناوریهای دیجیتال؛ محرک اصلی توسعه SCF در ایران
تحول دیجیتال نقش مهمی در گسترش SCF در ایران بازی میکند. راهکارهایی مانند:
- سامانههای اعتبارسنجی مبتنی بر داده عملیاتی
- اتصال API بین خریدار، تامینکننده و بانک
- سیستمهای مدیریت فاکتور و پرداخت دیجیتال
- پلتفرمهای Total SCF داخلی
به کسبوکارها کمک کردهاند نقدینگی را سریعتر تامین کنند و وابستگی به روشهای سنتی کاهش یابد.
مزایای SCF برای بنگاههای ایرانی
کسبوکارهای ایرانی با استفاده از SCF مزایای مهمی دریافت میکنند:
- تامین امنیت نقدینگی بدون نیاز به وثایق سنگین
- کاهش ریسک نکول
- بهبود گردش مالی در زنجیره تامین
- افزایش پایداری تولید
- ایجاد همکاری بلندمدت بین خریدار و تامینکننده
بنگاههای کوچک و متوسط بهخصوص بیشترین منفعت را از SCF دریافت کردهاند، زیرا این مدل نقدینگی را در همان نقطهای که نیاز دارند تزریق میکند.
چالشهای توسعه SCF در ایران
با وجود رشد قابل توجه، چالشهایی نیز وجود دارد:
- محدودیت دادههای قابل اتکا از بنگاهها
- نبود هماهنگی کامل بین سامانههای دولتی و بانکی
- مقاومت برخی صنایع در برابر دیجیتالیسازی
- کمبود ابزارهای پیشرفته مثل Dynamic Discounting و SCF سبز
با رفع این چالشها، ظرفیت SCF در کشور بسیار بزرگتر از وضعیت فعلی خواهد شد.
آینده SCF در ایران
کارشناسان معتقدند SCF در سالهای آینده یکی از مهمترین ارکان اقتصاد کشور خواهد شد.
بانک مرکزی نیز تاکید کرده SCF میتواند:
- تورم را کنترل کند
- شفافیت مالی را افزایش دهد
- ساختار تامین مالی تولید را اصلاح کند
پیشبینی میشود در سه سال آینده، سهم SCF در تامین نقدینگی بنگاهها بهطور قابل توجهی افزایش یابد و پلتفرمهای Total SCF نقش اصلی را در مدیریت زنجیرههای تامین کشور ایفا کنند.
